از نظر روانشناسی چطور به بچه یاد بدیم جیغ نزند

# روش‌های روانشناختی برای آموزش عدم جیغ زدن به کودکان

کودکان، به‌ویژه در سنین پایین (۱ تا ۵ سال)، ممکن است برای بیان خواسته‌ها یا احساسات خود جیغ بزنند. این رفتار طبیعی است، اما اگر به‌صورت مداوم تکرار شود، می‌تواند برای والدین و اطرافیان آزاردهنده باشد. در اینجا روش‌های روانشناختی و تربیتی برای کاهش جیغ زدن کودکان ارائه می‌شود.

---

## ۱. علت جیغ زدن کودک را شناسایی کنید
کودکان معمولاً به دلایل زیر جیغ می‌زنند:
- نیاز به جلب توجه (مثلاً وقتی والدین مشغول هستند).
- بیان خواسته‌ها (وقتی چیزی می‌خواهند اما نمی‌توانند درست بیان کنند).
- احساس ناتوانی یا عصبانیت (وقتی کاری را نمی‌توانند انجام دهند).
- خستگی، گرسنگی یا بیماری (جیغ زدن نشانه ناراحتی جسمی است).

✅ راهکار:
- اگر کودک گرسنه یا خسته است، ابتدا نیازهای اولیه او را برطرف کنید.
- اگر از سر عصبانیت جیغ می‌زند، به او کمک کنید احساساتش را با کلمات بیان کند.

---

## ۲. الگوی رفتاری مناسب باشید
کودکان از رفتار والدین تقلید می‌کنند. اگر شما در مواقع ناراحتی بلند صحبت کنید یا عصبانیت خود را با فریاد نشان دهید، کودک نیز این رفتار را یاد می‌گیرد.

✅ راهکار:
- در موقعیت‌های استرس‌زا، آرام و با صدای ملایم صحبت کنید.
- به جای فریاد زدن، از جملات مثبت استفاده کنید، مثلاً:
- _"عزیزم، می‌تونیم آرومتر حرف بزنیم؟"_
- _"اگر بلند صحبت کنی، مامان/بابا متوجه نمی‌شه چی می‌گی."_

---

## ۳. جایگزین‌های مناسب ارائه دهید
به کودک آموزش دهید که به جای جیغ زدن، از کلمات یا روش‌های دیگر برای بیان خواسته‌هایش استفاده کند.

✅ راهکار:
- اگر کودک برای درخواست اسباب‌بازی جیغ می‌زند، به او بگویید:
- _"می‌تونیم بگیم: 'مامان، لطفاً اونو به من بده'؟"_
- اگر از عصبانیت جیغ می‌زند، به او یاد دهید احساساتش را نام ببرد:
- _"عزیزم، می‌دونم عصبانی هستی، ولی می‌تونیم بگیم 'من عصبانی‌ام' به جای جیغ زدن."_

---

## ۴. بی‌توجهی به جیغ‌های بی‌دلیل (در برخی موارد)
اگر کودک صرفاً برای جلب توجه جیغ می‌زند (نه به دلیل گرسنگی یا درد)، بهترین روش بی‌توجهیِ کنترل‌شده است.

✅ راهکار:
- وقتی کودک بی‌دلیل جیغ می‌زند، نگاه نکنید، پاسخ ندهید و وانمود کنید که نمی‌شنوید.
- وقتی آرام شد، به او توجه مثبت نشان دهید:
- _"آفرین که آروم گفتی! الآن می‌تونم کمکت کنم."_

⚠️ نکته: این روش برای کودکان بالای ۲ سال مناسب است و نباید در مواردی که کودک واقعاً نیاز به کمک دارد (مثلاً درد یا ترس) استفاده شود.

---

## ۵. تشویق رفتارهای مثبت
هر زمان کودک بدون جیغ زدن خواسته‌اش را بیان کرد، او را تحسین کنید.

✅ راهکار:
- از جملات مثبت استفاده کنید:
- _"خیلی خوب گفتی! ممنون که آروم صحبت کردی."_
- گاهی یک پاداش کوچک (مثلاً یک برچسب یا قصه قبل از خواب بیشتر) به او بدهید.

---

## ۶. استفاده از بازی‌های آموزشی
با بازی‌های نقش‌آفرینی می‌توانید به کودک یاد دهید که چگونه احساساتش را کنترل کند.

✅ راهکار:
- بازی "صداهای مختلف":
- _"بیا بازی کنیم! یه وقتایی مثل شیر غرش می‌کنیم، یه وقتایی مثل موش آروم حرف می‌زنیم."_
- بازی "آرام صحبت کن":
- مسابقه بگذارید که چه کسی می‌تواند آرام‌تر یک جمله را بگوید.

---

## ۷. حفظ آرامش خودتان
کودکان به واکنش‌های هیجانی والدین حساس هستند. اگر شما در برابر جیغ زدن او عصبانی شوید، ممکن است رفتارش را تکرار کند.

✅ راهکار:
- نفس عمیق بکشید و قبل از پاسخ دادن، چند ثانیه صبر کنید.
- اگر احساس می‌کنید کنترل خود را از دست می‌دهید، کمی از محل دور شوید و بعد از آرام شدن بازگردید.

---

## جمع‌بندی: راهکارهای کلیدی برای کاهش جیغ زدن کودک

| روش | توضیح |
|------|-------|
| شناسایی علت | گرسنگی، خستگی، نیاز به توجه؟ |
| الگوی خوب بودن | با آرامش صحبت کنید. |
| جایگزین کردن کلمات | به او یاد دهید از کلمات استفاده کند. |
| بی‌توجهی کنترل‌شده | در صورت جیغ بی‌دلیل، واکنش نشان ندهید. |
| تشویق رفتار مثبت | وقتی آرام حرف زد، تحسینش کنید. |
| بازی‌های آموزشی | با بازی، روش درست بیان احساسات را آموزش دهید. |
| آرامش والدین | خونسرد باشید تا کودک هم آرام شود. |

---

### نتیجه‌گیری
جیغ زدن کودکان یک رفتار طبیعی اما قابل اصلاح است. با صبر، آرامش و استفاده از روش‌های روانشناختی می‌توانید به کودک کمک کنید تا روش‌های بهتری برای بیان احساساتش یاد بگیرد. اگر جیغ زدن بسیار شدید یا همراه با پرخاشگری است، مشورت با یک روانشناس کودک می‌تواند کمک‌کننده باشد.