از نظر روانشناسی چطور به بچه یاد بدیم جیغ نزند

# **روش‌های روانشناختی برای آموزش عدم جیغ زدن به کودکان**

کودکان، به‌ویژه در سنین پایین (۱ تا ۵ سال)، ممکن است برای بیان خواسته‌ها یا احساسات خود جیغ بزنند. این رفتار طبیعی است، اما اگر به‌صورت مداوم تکرار شود، می‌تواند برای والدین و اطرافیان آزاردهنده باشد. در اینجا روش‌های **روانشناختی و تربیتی** برای کاهش جیغ زدن کودکان ارائه می‌شود.

---

## **۱. علت جیغ زدن کودک را شناسایی کنید**
کودکان معمولاً به دلایل زیر جیغ می‌زنند:
- **نیاز به جلب توجه** (مثلاً وقتی والدین مشغول هستند).
- **بیان خواسته‌ها** (وقتی چیزی می‌خواهند اما نمی‌توانند درست بیان کنند).
- **احساس ناتوانی یا عصبانیت** (وقتی کاری را نمی‌توانند انجام دهند).
- **خستگی، گرسنگی یا بیماری** (جیغ زدن نشانه ناراحتی جسمی است).

✅ **راهکار:**
- اگر کودک گرسنه یا خسته است، ابتدا نیازهای اولیه او را برطرف کنید.
- اگر از سر عصبانیت جیغ می‌زند، به او کمک کنید احساساتش را با کلمات بیان کند.

---

## **۲. الگوی رفتاری مناسب باشید**
کودکان از رفتار والدین تقلید می‌کنند. اگر شما در مواقع ناراحتی **بلند صحبت کنید** یا **عصبانیت خود را با فریاد نشان دهید**، کودک نیز این رفتار را یاد می‌گیرد.

✅ **راهکار:**
- در موقعیت‌های استرس‌زا، **آرام و با صدای ملایم** صحبت کنید.
- به جای فریاد زدن، از جملات مثبت استفاده کنید، مثلاً:
- _"عزیزم، می‌تونیم آرومتر حرف بزنیم؟"_
- _"اگر بلند صحبت کنی، مامان/بابا متوجه نمی‌شه چی می‌گی."_

---

## **۳. جایگزین‌های مناسب ارائه دهید**
به کودک آموزش دهید که به جای جیغ زدن، از **کلمات یا روش‌های دیگر** برای بیان خواسته‌هایش استفاده کند.

✅ **راهکار:**
- اگر کودک برای درخواست اسباب‌بازی جیغ می‌زند، به او بگویید:
- _"می‌تونیم بگیم: 'مامان، لطفاً اونو به من بده'؟"_
- اگر از عصبانیت جیغ می‌زند، به او یاد دهید **احساساتش را نام ببرد**:
- _"عزیزم، می‌دونم عصبانی هستی، ولی می‌تونیم بگیم 'من عصبانی‌ام' به جای جیغ زدن."_

---

## **۴. بی‌توجهی به جیغ‌های بی‌دلیل (در برخی موارد)**
اگر کودک **صرفاً برای جلب توجه** جیغ می‌زند (نه به دلیل گرسنگی یا درد)، بهترین روش **بی‌توجهیِ کنترل‌شده** است.

✅ **راهکار:**
- وقتی کودک بی‌دلیل جیغ می‌زند، **نگاه نکنید، پاسخ ندهید و وانمود کنید که نمی‌شنوید**.
- وقتی آرام شد، به او توجه مثبت نشان دهید:
- _"آفرین که آروم گفتی! الآن می‌تونم کمکت کنم."_

⚠️ **نکته:** این روش برای کودکان **بالای ۲ سال** مناسب است و نباید در مواردی که کودک واقعاً نیاز به کمک دارد (مثلاً درد یا ترس) استفاده شود.

---

## **۵. تشویق رفتارهای مثبت**
هر زمان کودک **بدون جیغ زدن** خواسته‌اش را بیان کرد، او را تحسین کنید.

✅ **راهکار:**
- از جملات مثبت استفاده کنید:
- _"خیلی خوب گفتی! ممنون که آروم صحبت کردی."_
- گاهی یک **پاداش کوچک** (مثلاً یک برچسب یا قصه قبل از خواب بیشتر) به او بدهید.

---

## **۶. استفاده از بازی‌های آموزشی**
با **بازی‌های نقش‌آفرینی** می‌توانید به کودک یاد دهید که چگونه احساساتش را کنترل کند.

✅ **راهکار:**
- **بازی "صداهای مختلف"**:
- _"بیا بازی کنیم! یه وقتایی مثل شیر غرش می‌کنیم، یه وقتایی مثل موش آروم حرف می‌زنیم."_
- **بازی "آرام صحبت کن"**:
- مسابقه بگذارید که چه کسی می‌تواند **آرام‌تر** یک جمله را بگوید.

---

## **۷. حفظ آرامش خودتان**
کودکان به **واکنش‌های هیجانی** والدین حساس هستند. اگر شما در برابر جیغ زدن او **عصبانی شوید**، ممکن است رفتارش را تکرار کند.

✅ **راهکار:**
- **نفس عمیق بکشید** و قبل از پاسخ دادن، چند ثانیه صبر کنید.
- اگر احساس می‌کنید کنترل خود را از دست می‌دهید، **کمی از محل دور شوید** و بعد از آرام شدن بازگردید.

---

## **جمع‌بندی: راهکارهای کلیدی برای کاهش جیغ زدن کودک**

| روش | توضیح |
|------|-------|
| **شناسایی علت** | گرسنگی، خستگی، نیاز به توجه؟ |
| **الگوی خوب بودن** | با آرامش صحبت کنید. |
| **جایگزین کردن کلمات** | به او یاد دهید از کلمات استفاده کند. |
| **بی‌توجهی کنترل‌شده** | در صورت جیغ بی‌دلیل، واکنش نشان ندهید. |
| **تشویق رفتار مثبت** | وقتی آرام حرف زد، تحسینش کنید. |
| **بازی‌های آموزشی** | با بازی، روش درست بیان احساسات را آموزش دهید. |
| **آرامش والدین** | خونسرد باشید تا کودک هم آرام شود. |

---

### **نتیجه‌گیری**
جیغ زدن کودکان یک رفتار طبیعی اما قابل اصلاح است. با **صبر، آرامش و استفاده از روش‌های روانشناختی** می‌توانید به کودک کمک کنید تا روش‌های بهتری برای بیان احساساتش یاد بگیرد. اگر جیغ زدن **بسیار شدید یا همراه با پرخاشگری** است، مشورت با یک **روانشناس کودک** می‌تواند کمک‌کننده باشد.